“อิคิไก” แนวคิดสร้างความสุข ที่ทำให้คนญี่ปุ่นอายุยืนกว่า 100 ปี

ใครๆ ก็อยากตื่นขึ้นมาแล้วมี “ความสุข” ในทุกๆ วัน
แต่ด้วยหลายๆ ปัจจัยในปัจจุบัน อาจไม่เอื้อต่อการสร้างความสุขให้กับชีวิตเรา

บทความนี้ จึงอยากนำหลักคิดของคนญี่ปุ่น ที่เรียกว่า “อิคิไก” 
มาเป็นแรงบันดาลใจและแนวทางในการใช้ชีวิต
ให้ชีวิตของเรา ได้ค้นพบความหมายในทุกๆ วันที่ตื่นขึ้นมา 
และรับรู้ถึงความสุขที่แท้จริงได้ในที่สุด

ก่อนอื่น มาทำความเข้าใจความหมาย และที่มาที่ไป ของหลักคิดนี้กันก่อน

IKIRU (อ่านว่า อิคิรุ) แปลว่า การมีชีวิต
GAI (อ่านว่า ไก) แปลว่า คุณค่า

เมื่อนำทั้ง 2 คำมารวมกัน จะได้เป็น IKIGAI (อ่านว่า อิคิไก) แปลว่า ความหมายของการมีชีวิตอยู่

โดยผู้เขียนหนังสือเกี่ยวกับ อิคิไก เล่มแรก คือ อาจารย์เคน โมหงิ
ซึ่งเป็นนักวิทยาศาสตร์วิจัยด้านสมองที่มีชื่อเสียงในประเทศญี่ปุ่น

และรู้ไหมว่า หลักคิดนี้ เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้คนญี่ปุ่นมีอายุยืนยาวกว่า 100 ปี..

แดน บูเอ็ตต์เนอร์ นักเขียนชาวอเมริกัน ได้พูดถึงอิคิไก ใน TED Talk หัวข้อ “How to live to be 100+” 
ว่า อิคิไกเป็นสาเหตุที่ทำให้คนญี่ปุ่นอายุยืนยาวเกิน 100 ปี 

ซึ่งเขาได้เข้าไปศึกษาเพิ่มเติมในจังหวัดโอกินาวะ (จังหวัดที่มีคนอายุเกิน 100 ปีมากที่สุดในญี่ปุ่น) 
ว่า อิคิไกของคนเหล่านั้นคืออะไร ?

อาจารย์คาราเต้ อายุ 102 ปี บอกว่า 
อิคิไกของเขาคือ การอยู่เพื่อรักษาศิลปะการต่อสู้ชนิดนี้ไว้

ชาวประมง อายุ 100 ปี บอกว่า 
อิคิไกของเขาคือ การได้ออกไปจับปลาสัปดาห์ละ 3 ครั้ง เพื่อนำมาเป็นอาหารให้ครอบครัว

หญิงชราวัย 102 ปี บอกว่า 
อิคิไกของเธอคือ การได้อุ้มเหลนของหลานสาวเธอ

จะเห็นว่า อิคิไก คือ การเห็นคุณค่าและมีความสุข กับ “สิ่งเล็กๆ” รอบตัวเท่านั้นเอง

โดย อิคิไก สามารถแตกย่อยออกมาเป็นกฎ 10 ข้อ 
ซึ่งกฎ 10 ข้อนี้เอง คือ เคล็ดลับที่ทำให้คนญี่ปุ่นอายุยืนกว่า 100 ปี 

1) กระตือรือร้นกับชีวิตแบบไม่มีวันเกษียณ (Stay active, don’t retire) 
เรียนรู้และตื่นตัวกับสิ่งใหม่ๆ บนโลก 
รักในสิ่งที่ทำ ทำในสิ่งที่มีคุณค่าต่อตัวเอง 
และทำหน้าที่ของตัวเองให้ดีที่สุด โดยไม่ลืมที่จะขอบคุณสิ่งดีๆ รอบตัว

2) ทำอะไรให้ช้าลง (Take it slow) 
ซึ่งไม่ได้หมายถึงการใช้ชีวิตแบบ Slow life แต่คือการคิดอย่างถี่ถ้วนก่อนลงมือทำ 
มีวิสัยทัศน์และแผนงานที่ดี คิดอยู่เสมอว่าหากทำสิ่งนั้นแล้วจะเกิดผลลัพธ์อะไรขึ้นบ้าง เป็นการมองภาพใหญ่ในระยะยาว

3) อย่ากินอิ่มเกินไป (Don’t fill your stomach)
ถ้าอยากมีสุขภาพดี อายุยืน ต้องใช้กฎ 80% ที่เรียกว่า Hara Hachi Bu คือให้หยุดกินทันที เมื่อรู้สึกอิ่มประมาณ 80% แล้ว หรือกินในปริมาณ 1,200 – 1,500 แคลอรีต่อวัน 
โดยเน้นอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ ซึ่งมักอยู่ในกลุ่มผักและผลไม้สดทั่วๆ ไป

4) แวดล้อมด้วยมิตรดีๆ (Surrounding yourself with good friends) 
การรับฟัง พูดคุย แบ่งปันทุกข์สุขกับเพื่อน จะทำให้เรามีชีวิตชีวาขึ้น 
ซึ่งจากงานวิจัยหลายที่ต่างให้ข้อมูลตรงกันว่า “ความสัมพันธ์ที่ดี” จะนำไปสู่ “สุขภาพจิตที่ดี” 
และทำให้การทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย ดีขึ้นไปอีก

5) ฟิตร่างกายให้พร้อมต้อนรับวันเกิดปีหน้า (Get in shape for your next birthday)
การออกกำลังกายสม่ำเสมอ นอกจากจะทำให้ร่างกายแข็งแรงแล้ว 
ร่างกายยังผลิตฮอร์โมนที่เป็นสารความสุขอีกด้วย

6) ยิ้มเข้าไว้ (Smile) 
การยิ้มทำให้จิตใจผ่อนคลาย และช่วยสร้างมิตร 
อีกทั้งกลไกทางจิตใจของคน มีระบบจดจำความรู้สึกอัตโนมัติ (Facial expression effect) 
ดังนั้นหากเรายิ้ม อารมณ์เราจะดีขึ้นอัตโนมัติ

7) เชื่อมต่อกับธรรมชาติ (Reconnect with nature) 
เดินทางไปเที่ยวพักผ่อนตามแหล่งธรรมชาติ เช่น ทะเล ภูเขา น้ำตก 
เพื่อชาร์จแบตเตอรีเพิ่มพลังให้ตัวเองอยู่เสมอ เพราะมนุษย์เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ 
การที่ได้เรารับออกซิเจนมากพอ ได้สูดอากาศบริสุทธิ์ คือความสุขโดยธรรมชาติของมนุษย์ทุกคน

8) ขอบคุณสิ่งที่เรามีอยู่ (Give thanks) 
ความรู้สึกขอบคุณและกตัญญูต่อบุคคลหรือสิ่งต่างๆ เช่น บรรพบุรุษ ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม อาหาร 
และสิ่งที่เรามี จะทำให้เรารู้สึกโชคดีที่มีชีวิตอยู่ และจะยิ่งขยายความสุขให้เราในทุกๆ วัน

9) อยู่กับปัจจุบันขณะ (Live the moment)
หยุดเสียใจ กลัว หรือกังวลกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต 
“วันนี้” และ “ขณะนี้” คือช่วงเวลาที่ดีที่สุดของเรา 
ใช้ให้คุ้มค่าที่สุด ทำให้เป็นช่วงเวลาที่มีคุณค่าและน่าจดจำ 
เพราะเวลาเป็นสิ่งที่เมื่อผ่านไปแล้วจะย้อนกลับมาไม่ได้อีก

10) จงออกตามหา อิคิไก ของเรา (Follow your IKIGAI) 
มนุษย์ทุกคนมีพรสวรรค์บางอย่างซ่อนอยู่ในตัว ใครค้นพบแล้วถือว่าโชคดี 
แต่ใครยังไม่เจอ ขอให้ออกตามหา อิคิไก ของเราต่อไป 
เมื่อเราค้นพบแล้ว เราจะรู้ว่ามันคุ้มค่ากับการรอคอย

กฎทั้ง 10 ข้อนี้เกิดมาจากหลักคิด อิคิไก 
ซึ่งถ้าใครก็ตาม ที่ค้นพบคำตอบความหมายของชีวิตครบทั้ง 10 ข้อ
ก็อาจสามารถกลายเป็นคนที่มีอายุยืนยาวถึง 100 ปี และมีความสุขได้ในทุกๆ วัน

อ้างอิง:
-หนังสือ อิคิไก: ความหมายของการมีชีวิตอยู่ ของ เคน โมงิ
-https://medium.com/think-tank-space/a6a031ebeeb7
-https://www.youtube.com/watch?v=3Avwy_6uuSI