สรุป 5 วิธีคิดแบบ “คนญี่ปุ่น” ที่ปรับใช้ได้ ในมุมการตลาด เน้นขายความใส่ใจ ช่วยให้ขายดี

ญี่ปุ่น ขึ้นชื่อว่าเป็นประเทศต้นกำเนิดของแบรนด์ดังระดับโลก บางแบรนด์มีความเก่าแก่ มีประวัติศาสตร์ยาวนานนับ “ร้อยปี” ไม่ว่าจะเป็น Shiseido, Ajinomoto, Nikon, Kikkoman และ Kubota

ซึ่งปัจจัยที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของแบรนด์ญี่ปุ่นเหล่านี้ ก็คงหนีไม่พ้นการทำการตลาดแบบคนญี่ปุ่น ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เต็มไปด้วยความเรียบง่าย แต่ใส่ใจในทุกรายละเอียด

แล้ว “การตลาดแบบคนญี่ปุ่น” ทำอย่างไร ?

______________________________

1. Omotenashi (อ่านว่า โอะ-โมะ-เตะ-นะ-ชิ) หมายถึง การบริการด้วยใจ

แนวคิด Omotenashi มีจุดเริ่มต้นมาจากพิธีชงชา เพื่อต้อนรับแขกในแบบของคนญี่ปุ่น ซึ่งเจ้าของบ้านจะต้องจัดเตรียมทุกอย่างอย่างละเอียด เพื่อเป็นการให้เกียรติแขก

ตั้งแต่การกวาดทางเดินให้สะอาด เตรียมตกแต่งห้องให้สวยงาม ไปจนถึงการเตรียมถ้วยสำหรับดื่มชาไว้ให้พร้อม

ซึ่งในภายหลัง แนวคิดนี้ก็ได้รับการสืบทอดต่อ ๆ กันมา และถูกนำมาปรับใช้ กับแบรนด์ในอุตสาหกรรมบริการ เช่น โรงแรม รถไฟ หรือร้านอาหาร เพื่อใช้เป็นแนวคิดในการให้บริการลูกค้าด้วยใจ โดยเฉพาะ

ยกตัวอย่างง่าย ๆ เรามักพบแนวคิด Omotenashi ได้ในร้านอาหารญี่ปุ่นแบบแท้ ๆ เช่น ร้านโอมากาเสะ ในประเทศไทย ที่จะมีบริการที่ใส่ใจลูกค้าเป็นพิเศษ แตกต่างจากร้านอาหารประเภทอื่น ๆ

ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง รสชาติอาหารที่ชอบ เมนูอาหารที่แพ้ หรือการจัดจานให้เหมาะกับมุมการนั่งของลูกค้าแต่ละคน

นอกจากนี้ ยังมีการพูดคุยกับลูกค้าเล็กน้อย เพื่อนำเสนอเรื่องราวของอาหารแต่ละจาน จนทำให้ลูกค้าที่เข้ามาใช้บริการมองว่า โอมากาเสะ ไม่ได้เป็นเพียงการรับประทานอาหาร แต่เป็นการ “ซื้อประสบการณ์” รูปแบบหนึ่ง

______________________________

2. Kaizen (อ่านว่า ไค-เซ็น)​ หมายถึง การปรับปรุงเพื่อให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง

แนวคิด Kaizen มีจุดเริ่มต้นในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งประเทศญี่ปุ่นกำลังขาดทรัพยากรและเงินทุนอย่างหนัก

แต่ในขณะเดียวกัน ก็ต้องแข่งขันกับประเทศตะวันตก รัฐบาลและบริษัทต่าง ๆ จึงหันมาให้ความสำคัญกับการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ไม่ให้เสียไปโดยเปล่าประโยชน์

โดยบริษัทแรกที่เริ่มนำแนวคิด Kaizen มาปรับใช้ให้กลายเป็นวัฒนธรรมองค์กร ก็คือ Toyota ที่ส่งเสริมให้พนักงาน เสนอไอเดียที่ช่วยปรับปรุงการทำงานเล็ก ๆ ในทุกวัน เพื่อให้ใช้ทรัพยากรได้อย่างคุ้มค่า

ซึ่งหากพูดในมุมการตลาดง่าย ๆ ก็คือ การยอมเปลี่ยนแปลงบางอย่างและพัฒนาสิ่งใหม่ ๆ ให้ดีขึ้นกว่าเดิมเสมอ เพื่อพัฒนาประสบการณ์ที่ลูกค้าจะได้รับให้ดียิ่งขึ้น

ซึ่งถ้าให้ยกตัวอย่างแบบใกล้ตัวขึ้นมา เช่น ธุรกิจร้านอาหาร อาจใช้วิธีสอบถามความเห็นของลูกค้าอยู่เสมอ และเปลี่ยนแปลงรสชาติให้ถูกใจลูกค้ามากขึ้น หรือการปรับปรุงขั้นตอนการให้บริการ เพื่อทำให้ลูกค้าพึงพอใจมากยิ่งขึ้น

______________________________

3. Kodawari​ (อ่านว่า โค-ดะ-วะ-ริ) หมายถึง ความพิถีพิถันในรายละเอียด

แนวคิด Kodawari มีต้นกำเนิดจากวิธีการทำงานของช่างฝีมือชาวญี่ปุ่น ที่ต้องใส่ใจรายละเอียดในทุกขั้นตอนการสร้างสรรค์ผลงาน

เช่น การทำเครื่องปั้นดินเผา งานไม้ การทอผ้าไหม ซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้เวลานาน และอาศัยความละเอียดลออในทุกขั้นตอน

ซึ่งช่างฝีมือเหล่านี้เชื่อว่า ความสมบูรณ์แบบ มาจากการทุ่มเทในทุกขั้นตอน แม้ลูกค้าอาจมองไม่เห็นก็ตาม

และแนวคิดนี้ก็ได้ถูกพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง จนนำมาใช้ร่วมกับอุตสาหกรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นอาหาร แฟชั่น และเทคโนโลยี

ยกตัวอย่างเช่น ธุรกิจร้านอาหารญี่ปุ่น จะเห็นได้ว่าร้านอาหารญี่ปุ่นแท้ ๆ มักมีราคาสูง เนื่องจากต้นทุนของวัตถุดิบ ที่ผ่านการคัดสรรมาอย่างดี ส่งผลให้มีราคาที่สูงกว่าร้านอาหารทั่วไป

แม้ว่าจะลดต้นทุนได้ด้วยการเปลี่ยนวัตถุดิบ หรือนำวัตถุดิบเกรดอื่นมาใช้แทนได้ก็ตาม

______________________________

4. Makoto​ (อ่านว่า มา-โคะ-โตะ) หมายถึง ความจริงใจ ซื่อสัตย์ และโปร่งใส

แนวคิด Makoto เป็นแนวคิดการขายสินค้าจากพ่อค้าชาวญี่ปุ่นในสมัยเอโดะ ที่เชื่อว่า “หากไม่มีความจริงใจ ก็จะไม่มีลูกค้ากลับมา”

ดังนั้น ความสัมพันธ์ระหว่างร้านค้ากับลูกค้า ตามแนวคิดการขายสินค้าของพ่อค้าชาวญี่ปุ่นในสมัยเอโดะ จึงไม่ได้เน้นแค่การซื้อขาย แต่ยังให้ความสำคัญไปที่การสร้างความผูกพันในระยะยาว หรือก็คือแนวคิดการสร้าง Customer Loyalty ที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณนั่นเอง

ซึ่งปัจจุบันแนวคิด Makoto ก็ได้ถูกใช้อย่างแพร่หลายในแบรนด์ญี่ปุ่น ตัวอย่างเช่น

- MUJI

ร้านขายสินค้าทั่วไปจากประเทศญี่ปุ่น ซึ่งคำว่า MUJI ย่อมาจากคำว่า Mujirushi Ryohin ที่แปลว่า “สินค้าคุณภาพดีที่ไม่มีแบรนด์”

หมายถึง การแสดงความตรงไปตรงมา และความจริงใจในการขายสินค้า ว่าสินค้าของ MUJI ไม่ได้เน้นการสร้างภาพลักษณ์ของแบรนด์ แต่เน้นที่คุณภาพแท้ ๆ ที่อยู่ในตัวสินค้า

- Uniqlo

หรืออย่างร้าน Uniqlo ที่ใช้การโฆษณา ด้วยภาษาธรรมดา ๆ เน้นไปที่การอธิบายคุณสมบัติจริงของสินค้าแบบไม่โอเวอร์ เช่น “อบอุ่น” “แห้งเร็ว” และ “ระบายอากาศได้ดี” เป็นต้น

______________________________

5. Wabi-Sabi​ (อ่านว่า วะ-บิ ซะ-บิ)​​ หมายถึง ความงามที่มาจากความไม่สมบูรณ์แบบ และเรียบง่าย

ที่มาของแนวคิด Wabi-Sabi ไม่ได้เกิดจากตำราการตลาดโดยตรง แต่เกิดจากการที่แบรนด์ และนักออกแบบหยิบแนวคิดปรัชญา Wabi-Sabi จากวัฒนธรรมญี่ปุ่นดั้งเดิม มาใช้เป็นปัจจัยสร้างความแตกต่างให้กับแบรนด์

จากเดิมที่ลูกค้าต่างนิยมเลือกซื้อสินค้าที่มีลักษณะสมบูรณ์แบบ และตกแต่งอย่างสวยงามเท่านั้น แต่แนวคิดนี้ทำให้ลูกค้าหันมาเลือกใช้งานสินค้าที่มีความเรียบง่าย หรือไม่สมบูรณ์แบบมากยิ่งขึ้น

อธิบายให้เห็นภาพง่าย ๆ เช่น ร้าน MUJI ขายเสื้อผ้าที่ไม่มีโลโก และมีดิไซน์ที่เรียบง่าย ไม่มีเรื่องแบรนด์มาเกี่ยวข้อง เพราะ MUJI ต้องการให้ลูกค้าใส่ใจแค่เรื่องประโยชน์ใช้สอยของสินค้าเท่านั้น

นอกจากนี้ Wabi-Sabi ยังมีความเชื่อมโยงกับแนวคิด Kintsugi (อ่านว่า คิน-สึ-งิ) ที่มองว่า “รอยแผลคือเรื่องเล่า ไม่ใช่ข้อบกพร่องของสิ่งต่าง ๆ”

ยกตัวอย่างเช่น ร้านขายเครื่องเซรามิกในประเทศญี่ปุ่นจำนวนมาก ที่ใช้วิธีการซ่อมจาน หรือชามที่เคยแตกด้วยทอง ซึ่งทำหน้าที่ผสานรอยแตกเข้าด้วยกัน เป็นการแสดงให้เห็นถึงเรื่องเล่าที่เป็นเบื้องหลังของจาน หรือชามใบนั้น

ซึ่งแนวคิด Kintsugi นี้ แบรนด์ขนมอย่าง OREO ในประเทศบราซิล ได้หยิบมาทำเป็นแคมเปญการตลาด โดยใช้ชื่อแคมเปญว่า Kintsugi

โดยแนวคิดหลักคือ การยอมรับรอยร้าวของ OREO โดยการซ่อมแซม ด้วยครีมวานิลลาสูตรพิเศษ เป็นการเลียนแบบแนวคิด Kintsugi นั่นเอง

______________________________

ทั้งหมดนี้ คือแนวคิดการตลาด และการสร้างแบรนด์ ตามแบบฉบับของคนญี่ปุ่น ที่แบรนด์สามารถลองนำไปใช้ ในการสร้างความประทับใจให้ลูกค้า ได้ในระยะยาว โดยไม่จำเป็นต้องจัดโปรโมชัน ลด แลก แจก แถม เลย

อ้างอิง :
-https://koriplanning.com/th/blog/omotenashi/?utm
-https://www.kaizen-news.com/the-history-and-origins-of-kaizen-a-japanese-business-philosophy/?utm
-https://www.careervisaassessment.com/th/articles/makoto-marketing?utm
-https://www.inc.com/adam-hanft/the-impact-of-wabi-sabi-on-branding-and-consumer-trust/91141733?utm
-https://www.facebook.com/share/p/1G4MdkvJYt/